Xu hướng căn hộ linh hoạt: Giải pháp cho nhu cầu của xã hội hiện đại
Theo T. Schneider & J. Till đã đề cập đến khái niệm "Nhà ở linh hoạt" nhằm thể hiện khả năng thích ứng linh hoạt với các nhu cầu mới về nhà ở theo thời gian. Nhà ở linh hoạt không chỉ hoạt động trong quá trình sử dụng mà còn cho phép người dùng có nhiều lựa chọn bố cục không gian trong tương lai.
Tính linh hoạt trong nhà ở đề cập đến khả năng thích ứng với các thay đổi trong tương lai, là một khía cạnh quan trọng của nhà ở bền vững. Điều này đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng về việc thiết kế và kiến trúc nhà ở để đáp ứng đa dạng nhu cầu của người sử dụng. Khả năng thích ứng và tính linh hoạt được định nghĩa bởi Steven Groák như là khả năng sử dụng cho các mục đích xã hội khác nhau và khả năng sắp xếp thành các cấu trúc vật lý khác nhau.
Khả năng thích ứng thể hiện qua việc tổ chức các không gian sao cho chúng có thể phục vụ nhiều mục đích khác nhau, trong khi tính linh hoạt đạt được thông qua việc thay đổi cấu trúc vật lý của ngôi nhà. Điều này bao gồm việc nối các không gian lại với nhau, mở rộng chúng, hay thay đổi vị trí của các bức tường và đồ nội thất
Các nghiên cứu xã hội học về nhu cầu nhà ở theo hướng linh hoạt
Trong nghiên cứu về nhu cầu xã hội về nhà ở và chiến lược thiết kế nhà ở linh hoạt, việc hiểu và đáp ứng đúng nhu cầu của người sử dụng là vô cùng quan trọng. Nghiên cứu của Paula Femenias và Faustine Geromel về việc tân trang căn hộ chung cư ở Thụy Điển đã chỉ ra rằng việc thay đổi không gian bên trong căn hộ để phản ánh nhu cầu sử dụng mới có thể ảnh hưởng đến thiết kế ban đầu, đặc biệt là về thông gió và ánh sáng.
Một khảo sát khác vào năm 2015 tại Thụy Điển cũng cho thấy một phần đáng kể các hộ gia đình đã thay đổi cách bố trí và cấu trúc căn hộ so với thiết kế ban đầu. Việc thay đổi vị trí của bếp, thêm bức tường ngăn hoặc thậm chí tạo thêm phòng là những biểu hiện của việc người dùng cần sự linh hoạt và đáp ứng nhu cầu cá nhân của họ trong không gian sống.
Trong việc bố trí chức năng của không gian sống, nghiên cứu đã chỉ ra rằng gần một nửa số người được khảo sát (46,3%) đã thực hiện các thay đổi, đặc biệt là tại phòng khách (chiếm 53,2%) và phòng ngủ (44,9%). Có sự nhất quán trong việc thay đổi ở ban công, bếp và phòng ăn, với tỷ lệ khoảng 38%. Đa số người chọn giữ nguyên cấu trúc phòng tắm ban đầu, vì một số hạn chế về cơ cấu không gian như tường gạch và bê tông không linh hoạt.
Về số lượng phòng, 75,4% hộ gia đình không thay đổi gì, chủ yếu vì hạn chế về cấu trúc nhà. Có 24,6% đã điều chỉnh các phần khác nhau của không gian sống. Nhu cầu về tính linh hoạt trong các yếu tố cải tạo như bố trí chức năng, thiết bị và đường ống, đồ nội thất và kho, trang trí và chi tiết, được đánh giá cao. Phân tích thống kê cho thấy có 26,8% người mong muốn rất cao, 50,1% mong muốn, 4,7% không mong muốn và ít hơn 1% rất không mong muốn.
Yêu cầu về tính linh hoạt thấp nhất là trong bố trí chức năng, trong khi yêu cầu về linh hoạt trong nội thất cao nhất. Điều này là do tính trực quan và dễ nhận thấy của đồ nội thất và trang trí, so với việc điều chỉnh cấu trúc không gian và hệ thống kỹ thuật. Sự phân bổ kỳ vọng của người dân cho từng yếu tố cụ thể được thể hiện rõ trong hình sau.
Kết quả khảo sát cho thấy nhu cầu cao của người dân về nhà ở linh hoạt thông qua các khía cạnh bố trí công năng sử dụng, hệ thống kỹ thuật, thiết kế nội thất. Giai đoạn thiết kế cần được nghiên cứu một cách tổng thể để có thể cung cấp cho người sử dụng những tùy biến thay đổi không gian căn hộ linh hoạt đáp ứng các nhu cầu phát sinh trong quá trình sử dụng. Đặc biệt các vấn đề liên quan đến thay đổi cơ cấu không gian chức năng, hệ thống kỹ thuật trong căn hộ.
Xu hướng tiên phong về thiết kế nhà ở linh hoạt trong thế kỷ 20
Từ những năm đầu thế kỷ 20, kiến trúc nhà ở đã trải qua sự đổi mới với sự ra đời của Kiến trúc hiện đại theo chủ nghĩa công năng. Tính linh hoạt được coi là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong thiết kế nhà ở, được các kiến trúc sư hàng đầu quan tâm và thể hiện trong các tác phẩm của họ.
Le Corbusier, một trong những kiến trúc sư hàng đầu của thời kỳ đó, đã đưa ra quan điểm rằng "Ngôi nhà là một cỗ máy để ở" trong cuốn sách "Hướng tới một Kiến trúc". Ông nhấn mạnh về tầm nhìn theo chủ nghĩa công năng, cho rằng nhà ở cần phải được xây dựng linh hoạt để có thể thích nghi với nhu cầu của cuộc sống hiện đại.
Qua đó, ông đề xuất việc xây dựng các hệ thống có khả năng kết hợp linh hoạt giữa các kế hoạch, cho phép tạo ra các không gian sống đa dạng và linh hoạt. Ý tưởng này đã mở ra một trang mới trong lịch sử kiến trúc nhà ở, đồng thời chứng tỏ tầm nhìn tiên phong và sáng tạo của Le Corbusier trong việc thiết kế nhà ở phù hợp với xã hội công nghiệp phát triển.
Nhận xét
Về nhà ở, thì căn hộ chung cư là một loại hình nhà ở đặc biệt mang tính điển hình, được thiết kế theo các tiêu chuẩn cho các mô hình gia đình có nhân khẩu khác nhau. Đó là dạng nhà ở thương mại xây dựng trong các dự án phát triển đô thị. Các không gian cơ bản của căn hộ được bố trí theo một công thức chung gồm 3 nhóm: không gian chung gồm tiền phòng, phòng sinh hoạt – tiếp khách – ăn uống (có thể gồm cả bếp); không gian riêng tư gồm có phòng ngủ; không gian phụ trợ gồm có bếp, hành lang, lô gia, khu vệ sinh. Cấu trúc các căn hộ về nguyên tắc đều lấy không gian chung (không gian mở) làm hạt nhân và cũng là nút giao thông để đi lại tiếp cận các không gian khác. Số lượng phòng ngủ tùy theo quy mô căn hộ thông thường có từ 1- 4 phòng. Đây là dạng căn hộ thương mại có thể đáp ứng được các nhu cầu cơ bản của một gia đình và được thiết kế dạng điển hình trong một tòa nhà hoặc một dự án.
Tuy nhiên, trong sự vận động, phát triển liên tục của đời sống xã hội, của công nghệ kỹ thuật cũng như các nhu cầu nội tại của một gia đình, những căn hộ được thiết kế tiêu chuẩn không đáp ứng được những thay đổi đó.
Thực tế nêu trên được phản ánh rõ nét qua tình trạng người mua nhà phải thiết kế cải tạo căn hộ ngay khi mới nhận bàn giao nhà, hoặc trong suốt thời gian sử dụng. Khi các hộ gia đình có thay đổi về nhân khẩu hoặc thay đổi nhu cầu sử dụng họ buộc phải chuyển sang chỗ ở khác phù hợp hơn do việc cải tạo, thay đổi, dịch chuyển không gian hầu như không thực hiện được vì thiết kế ban đầu của căn hộ không thích ứng cho việc thay đổi cấu trúc. Mặt khác, với các thiết kế căn hộ điển hình, chưa tính đến các khả năng thay đổi không gian linh hoạt của căn hộ, ngăn chia không gian bằng kết cấu tường vách xây cố định…việc cải tạo căn hộ gặp nhiều khó khăn vì ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt của cộng đồng, ảnh hưởng đến vệ sinh, môi trường của khu nhà, tốn kém
Mạo hiểm mua nhà trong ngõ diện tích nhỏ, không có sổ đỏ
Thực trạng quản lý đất đai và kiến nghị một số giải pháp
Dự báo thời điểm nên mua chung cư để chốt lãi lớn
Chuyên gia chỉ mẹo xuống tiền mua nhà khôn ngoan
Quản lý sổ đỏ bằng mã QR có nên hay không?
Kiến nghị không thu tiền đầu tư cơ sở hạ tầng khu tái định cư