3 em gái kiện chị ra tòa bằng 1 bản án "chua cay”
Gần 50 năm quản lý tôn tạo đất cho gia đình
Bà Đào Thị Như Hoa (sinh năm 1952), trú tại thôn Minh Thành, xã Hồng Minh, tỉnh Hưng Yên, sinh ra trong một gia đình nông thôn có 5 chị em gái. Sau khi trưởng thành lần lượt các em của bà Hoa đi thoát ly.
Còn bà Hoa sau khi lập gia đình vẫn sinh sống trên phần đất cũ của cha mẹ tại địa phương để thuận tiện phụng dưỡng cha, mẹ thay các em.
Năm 1980 Nhà nước có chủ trương chia lại ruộng đất theo tiêu chí lúc bấy giờ thì hộ của cụ Bột – cụ Trực (bố, mẹ bà Hoa) được chia lại sử dụng 1 sào bắc bộ (360m2), cũng theo đó các phần dư ra thì cắt trả lại cho địa phương quản lý hoặc hoán đổi thành ruộng phần trăm. Chính vì thế bà làm đơn xin UBND xã cấp thổ (đất) ở phần đất giáp khuôn viên cũ và được chính quyền địa phương cho phép sử dụng từ năm 1980.
Sau khi bố, mẹ qua đời, bà Hoa là người duy nhất duy trì việc nhang đèn thờ cúng cho tổ tiên, bảo quản nhà thờ, ao vườn và toàn bộ khuôn viên gia đình. Phần đất có ngôi nhà thờ hiện tại do bà Hoa xây dựng lại sau năm 1999, tiếp tục được duy trì thờ cúng và sử dụng ổn định đến nay.
Tranh chấp bắt đầu bùng phát khi có dự án mở đường đi qua đất bà Hoa được cấp thổ (thửa 128). Từ năm 2022–2023, sau khi gia đình bà đầu tư cải tạo lại bờ sông chống sạt lở và địa phương có kế hoạch mở đường qua khu đất đang sử dụng.
Đầu năm 2023, 3 em gái của bà Hoa gồm bà Nụ, bà Nở và bà Tươi về khởi kiện tại ra tòa án nhân dân huyện Hưng Hà (cũ), yêu cầu chia di sản thừa kế, gồm nhiều thửa đất có nguồn gốc do cha mẹ để lại hoặc các thửa đất giáp ranh. Trong đó, đáng chú ý là thửa đất số 144 trên bản đồ địa chính 299 đo đạc năm 1986 này là thửa 128 là đất ao (thửa đất bà Hoa xin cấp thổ được UBND xã đồng ý năm 1980) không thể hiện chủ sở hữu nhưng đã được Tòa án xác định là tài chia sản thừa kế.
Bất cập trong bản án
Bản án sơ thẩm số 28/2024/DSST ngày 07/5/2024 của Tòa án Nhân dân huyện Hưng Hà (trước đây) xác định, các thửa đất đang tranh chấp gồm thửa 143, 144, 145 theo bản đồ địa chính 299 (năm 1986); và hiện trạng sử dụng là các thửa 128, 129, 130, 144 theo bản đồ địa chính số 09 (năm 2007).
Theo tài liệu từ UBND xã Hồng Minh, thửa 143 có diện tích 186m² đất ở, đứng tên chủ sử dụng là “Hoa Tuỳ” (tức bà Hoa và chồng); thửa 144 là đất ao rộng 440m², không thể hiện tên chủ sử dụng; thửa 145 có diện tích 368m² đất ở, đứng tên cụ Đào Vũ Bột là cha của bà Hoa.
Tòa án lại nhận định bằng sơ đồ hiện trạng của Công ty TNHH tài nguyên và môi trường Thái Bình (trước đây) rằng cụ Bột (đã mất từ năm 1977) và cụ Trực (cha và mẹ bà Hoa) đã sinh sống trên phần đất thửa 144 đến khi qua đời nên xác định toàn bộ diện tích thửa này là di sản của hai cụ để lại.
Cụ thể, phần diện tích thửa 144 trên bản đồ 299 được tách thành hai thửa mới trên bản đồ 2007 là thửa 128 và thửa 145, hiện thửa 128 do bà Hoa và ông Tuỳ đứng tên sử dụng.
Tuy nhiên, theo hồ sơ địa chính năm 1986, thửa 144 là đất ao không có tên chủ sử dụng. Việc xác định đây là tài sản của bố mẹ bà Hoa được thực hiện dựa trên lời khai nhân chứng không phải là hàng xóm và họ hàng và thực tế sinh sống liền kề, toà án ghi nhận không có căn cứ từ các hồ sơ pháp lý.
Trong khi đó, phần diện tích đất tranh chấp các em bà đòi chia di sản đã được bà Hoa trông nom tôn tạo giữ gìn và đóng thuế từ năm 1980 đến nay. Bà cũng là người duy nhất xây dựng, bảo vệ khu nhà thờ, tôn tạo ao vườn và các công trình trên đất. Ba người em gái (Nụ, Nở, Tươi) là nguyên đơn trong vụ kiện không trực tiếp sinh sống, sử dụng hoặc quản lý diện tích đất này trong suốt nhiều thập kỷ.
Việc Tòa án xác định toàn bộ thửa đất 144 là di sản chung của cha mẹ để lại mà không tách bạch rõ phần nào do bà Hoa tạo lập, phần nào thực sự là tài sản của cụ Bột – cụ Trực, đồng thời không xác nhận đơn xin thổ của bà Hoa năm 1980 đã dẫn tới việc yêu cầu chia đều tài sản thửa đều cho các đồng thừa kế, bao gồm cả diện tích mà bà Hoa đang trực tiếp quản lý và sử dụng ổn định từ lâu là điều vi phạm pháp luật về luật đất đai.
Trao đổi với phóng viên, đại diện UBND xã Hồng Minh cho biết, gia đình bà Hoa đã sinh sống chăm sóc sóc bố mẹ, thờ cúng sau khi bố mẹ qua đời ở địa phương từ lâu, các em của bà Hoa đều ở xa ít khi về.
Tại buổi làm việc, công chức địa chính xã Hồng Minh chia sẻ: Thời điểm xảy ra vụ việc, chính quyền địa phương đã tiến hành xác minh nguồn gốc đất từ bản đồ 299 năm 1986 cùng sổ mục kê để làm căn cứ pháp lý xác minh nguồn gốc sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân. Theo đó, thửa đất 144 (trong đó có thửa 128 hiện nay) có diện tích 440m2 là đất ao thuộc quyền quản lý của UBND xã, di sản của cụ Bột và cụ Trực để lại chỉ có 368m2 tại thửa đất 145.
Khẳng định thêm, anh Liêm – Phó chủ tịch UBND xã Hồng Minh cũng cho rằng tòa án nhân dân dân các cấp đưa thửa 128 của bà Hoa vào để chia di sản sản kế là không đúng với quý định và luật đất đai.
Bởi các lẽ trên gia đình bà Hoa làm đơn kháng cáo nghị đến các cơ quan đoàn thể, kính chuyển đơn đến Tòa án nhân dân cấp cao, tối cao, viện kiểm sát nhân dân cấp cao, tối cao xem xét lại bản án sơ thẩm, phúc thẩm theo trình tự Giám đốc thẩm là có cơ sở.
Không khí Thủ đô ô nhiễm nặng trong sáng 17/11
Hình ảnh giao lưu trình diễn nghi lễ và trò chơi kéo co ở phường Long Biên
Kéo co – sợi dây di sản kết nối cộng đồng Việt Nam và bạn bè quốc tế
Phường Phúc Lợi long trọng kỷ niệm 43 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam – Tôn vinh những nhà giáo tiêu biểu ngành giáo dục
Giải cứu 1 người mắc kẹt trong vụ cháy ở phường Yên Hòa
Không khí lạnh ảnh hưởng thế nào đến Hà Nội?