Cần có tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp đầu tư các dự án đường sắt công
Yêu cầu chuyển giao công nghệ, bảo vệ ngành công nghiệp nội địa
Tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi) diễn ra vào chiều 18/6, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn TP Hà Nội) chỉ rõ một điểm bất cập trong dự thảo hiện nay: Dù có nhiều doanh nghiệp bày tỏ mong muốn tham gia đầu tư vào các dự án lớn như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, nhưng luật vẫn chưa có cơ chế lựa chọn nhà đầu tư tư nhân đối với các dự án do Nhà nước chủ trì và sử dụng ngân sách.
Ông đề xuất luật cần quy định rõ nguyên tắc và tiêu chí lựa chọn doanh nghiệp tư nhân tham gia toàn phần hoặc từng phần trong các dự án đường sắt đầu tư công. Chính phủ có thể cụ thể hóa các tiêu chí, nhưng cần đảm bảo ba nguyên tắc: không thay đổi mục tiêu và tiêu chuẩn kỹ thuật của dự án; phần vốn Nhà nước bỏ ra phải giảm so với đầu tư công thuần túy; và hiệu quả vận hành không thấp hơn phương án đầu tư bằng vốn công.
Để tạo động lực dài hạn cho khu vực tư nhân, ông Cường cũng đề xuất áp dụng mô hình TOD (phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng). Theo đó, các nhà đầu tư vào đường sắt sẽ được ưu tiên trong đấu giá, đấu thầu các dự án bất động sản, thương mại tại khu vực gắn với hạ tầng đường sắt – một hướng đi đã thành công tại nhiều quốc gia phát triển.
Góp ý sâu hơn về mặt kỹ thuật và năng lực nội địa, ông Cường cũng cho rằng quy định hiện hành chỉ cho phép thuê tư vấn nước ngoài ở giai đoạn chuẩn bị dự án là không thực tiễn. Thực tế nhiều gói thầu thi công, lắp đặt hiện nay nhà thầu trong nước chưa đáp ứng được yêu cầu. Do đó, luật cần mở nhưng đồng thời ràng buộc điều kiện: nếu sử dụng nhà thầu nước ngoài, phải cam kết chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực trong nước.
Liên quan đến chính sách thuế, ông cảnh báo việc miễn thuế nhập khẩu cho thiết bị chưa sản xuất được trong nước nếu không được kiểm soát chặt chẽ sẽ “giết chết” ngành công nghiệp đường sắt nội địa. Ông đề nghị bổ sung quy định không cho nhập khẩu các sản phẩm, dịch vụ đã được Nhà nước giao nhiệm vụ sản xuất trong nước.
Khơi thông nguồn lực, đảm bảo an ninh và vận hành đồng bộ
Từ góc độ an ninh và chiến lược phát triển quốc gia, Trung tướng Nguyễn Minh Đức – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện khung pháp lý để khơi thông nguồn lực đầu tư xã hội hóa, tạo điều kiện triển khai các dự án trọng điểm như đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam hay tuyến kết nối Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng.
Theo ông, mở rộng đối tượng và hình thức đầu tư là chủ trương đúng, song cần quy định chặt chẽ, đặc biệt trong các dự án có yếu tố an ninh, quốc phòng. Ông cảnh báo: "Cần tránh trường hợp dự án được giao cho doanh nghiệp trong nước rồi bị chuyển nhượng cho nhà đầu tư nước ngoài".
Ngoài ra, ông đề nghị thống nhất tiêu chuẩn kỹ thuật và cơ chế giám sát nhà nước trong các dự án đường sắt để tránh tình trạng “mỗi nhà đầu tư dùng một công nghệ”, gây khó khăn cho vận hành và tiềm ẩn rủi ro an toàn. Đồng thời, các cơ chế đặc thù chỉ nên giới hạn áp dụng trong những dự án thực sự quan trọng, cấp thiết.
Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi) dự kiến được Quốc hội xem xét thông qua vào ngày 27/6.
Hà Nội đẩy mạnh tuyên truyền kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9
Kỳ họp HĐND TP Hà Nội: Thông qua nhiều cơ chế, chính sách mới
Hà Nội thông qua Nghị quyết đặt tên, đổi tên, điều chỉnh độ dài một số tuyến đường
5 tháng xử phạt khoảng 10 tỷ đồng về vi phạm an toàn thực phẩm
Tập trung tối đa nguồn lực, đẩy nhanh các dự án đường sắt trọng điểm
Tầm nhìn văn hóa mới, kiến tạo giá trị mới