Cửa hiệu bút lông thủ công cuối cùng ở phố cổ Hà Nội
Cửa hiệu Bút lông Kim Dung nằm ở số 49 phố Thuốc Bắc, ngay ngã ba Thuốc Bắc - Hàng Bút.
Phố Hàng Bút dài chưa đến 70m, nối 2 phố Thuốc Bắc và Bát Sứ. Cái tên Hàng Bút vốn thuộc về con phố giáp phố Hàng Mụn, nay là đoạn phía Nam phố Thuốc Bắc. Trong ký ức của nhiều người Hà Nội, đây từng là nơi tập trung nhiều nghệ nhân làm bút.
Người Pháp trước đây gọi phố Hàng Bút (Thuốc Bắc) là “rue Cambanère”, phố hàng Mụn là “rue des Chiffons”. Năm 1945, Cambanère đổi tên thành phố Hàng Bút còn phố Chiffons là ngõ Hàng Bút. Từ 1949, phố Hàng Bút (cũ) trở thành một phần của phố Thuốc Bắc, còn ngõ Hàng Bút trở thành phố Hàng Bút.
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, nghề làm bút thủ công trên con phố Hàng Bút đã mai một. Hiện chỉ còn duy nhất hiệu Bút lông Kim Dung giữ nghề truyền thống này.
“Tôi là Kim Dung, là đời thứ 3 trong gia đình làm nghề bút lông. Trước kia, khi danh họa Bùi Xuân Phái ở tại số 87 Thuốc Bắc, cha tôi từng bán bút vẽ cho ông” - ông chủ cửa hiệu chia sẻ.
Ông Kim Dung trước đây là viên chức Nhà nước. Giờ đây, khi đã bước sang tuổi 73, dù có mức lương hưu ổn định, nhưng ông vẫn gắn bó và duy trì nghề của gia đình. Ông quan niệm, làm bút lông vừa để giữ nghề ông cha truyền lại, vừa có thú vui tuổi già và tăng thu nhập.
Tuy nhiên, các con của ông không ai theo nghề và đều đã ổn định sự nghiệp. Theo ông, nghề làm bút lông thủ công đã mai một, ngày càng ít người tìm mua bút lông truyền thống, thu nhập thấp.
Bàn làm việc xưa cũ cùng những dụng cụ chế tác bút.
“Xưa kia, phố Hàng Bút có nghề làm các loại bút lông để viết, vẽ. Khi đó người Việt vẫn dùng chữ Nôm, chữ Hán nên nghề làm bút lông được ưa chuộng. Sau này người Việt chuyển sang sử dụng chữ Quốc ngữ, đặc biệt là với sự xuất hiện của bút bi, các gia đình ở đây dần bỏ nghề. Khoảng mấy chục năm trở lại đây, trên phố chỉ còn duy nhất gia đình tôi là vẫn bám trụ với nghề làm bút lông thủ công” - ông Kim Dung tâm sự.
Dù đã học và biết nghề từ khi còn trẻ nhưng ông Kim Dung mới hoàn toàn chú tâm theo nghề của gia đình sau khi về hưu, đến nay là 13 năm.
Hiệu bút lông thủ công Kim Dung hiện chỉ nhận những đơn hàng từ các xưởng, làng nghề hoặc nhà máy đặt theo mẫu có sẵn, để đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường. Ông Kim Dung chia sẻ, hiện nay để dạy và truyền lại nghề bút lông này không khó, nhưng để có người tiếp nối và phát triển lại vô cùng khó khăn.
“Các xưởng, làng nghề hay đặt hàng của tôi là làng sơn mài Hạ Thái (xã Duyên Thái, huyện Thường Tín) và làng gốm Bát Tràng (huyện Gia Lâm). Ở đây họ cần sử dụng bút lông để vẽ, trang trí lên sản phẩm. Khách hàng mua lẻ hầu như không có” - ông Dung cho biết thêm.
Bút lông của cửa hiệu Kim Dung có 2 loại, làm từ lông thỏ hoặc lông sơn dương. Riêng đối với lông sơn dương phải nhập khẩu từ Trung Quốc, vì phải là sơn dương nuôi ở xứ lạnh mới có lông đẹp, dày, giá thành tương đối cao vì không có sẵn ở Việt Nam. Cán bút lông được làm từ gỗ xoan. Nguyên vật liệu làm nghề đắt, lời lãi không đáng kể mà thời gian, công sức đầu tư lại nhiều.
Bà Tạ Thị Lan, thợ sơn mài làng Hạ Thái, khách hàng quen thuộc của cửa hiệu bút lông Kim Dung cho biết, bà thường xuyên đặt hàng bút lông tại đây để làm nghề.
“Bút của cửa hiệu Kim Dung lông rất mềm, đảm bảo để vẽ và tô màu lên các sản phẩm bát, đĩa sứ hay bình hoa mà không làm xước sản phẩm. Trong làng cũng có một số gia đình khác mua bút của ông Dung để làm nghề” - bà Lan nói thêm.
Mấy chục năm trôi qua, cửa tiệm nhỏ với tấm biển giản dị vẫn là địa chỉ uy tín được khách hàng tìm đến mỗi khi cần những chiếc bút lông thủ công. Cửa hiệu Kim Dung trở thành một trong những cửa hiệu gia truyền giữa 36 phố xưa của Hà Nội kiên trì giữ nghề ông cha để lại.
Bánh trôi tàu - món ăn không thể khước từ ngày cuối thu
Hoa dã quỳ nở rộ, nhuộm vàng phố núi Đà Lạt
Phố Hàng Thiếc - nơi lưu giữ phố nghề đặc trưng của Hà Nội xưa
Mù Cang Chải rực rỡ mùa lúa chín
Quẩy nóng - món ăn vặt trong tiết trời se lạnh của người Hà Nội
Độc đáo phố tre giữa lòng Hà Nội