Người tiêu dùng đang cần một “lá chắn” bảo vệ thực sự
Liên tục những quảng cáo “thổi phồng”
Chiều 14/6, Công an tỉnh Đồng Nai chính thức thông tin về việc xử phạt hành chính Công ty TNHH Nestlé Việt Nam do vi phạm trong hoạt động quảng cáo thực phẩm bổ sung “Sữa lúa mạch Milo”. Theo đó, doanh nghiệp đã sử dụng các từ ngữ như “tốt nhất”, “duy nhất”, “số một”… mà không có tài liệu chứng minh hợp pháp theo quy định. Thêm vào đó, các thông tin trên bao bì sản phẩm bị xác định là gây nhầm lẫn, thiếu chính xác, ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi tiêu dùng.
Dù Cơ quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự do chưa đủ yếu tố cấu thành tội phạm “lừa dối khách hàng” nhưng hành vi đưa các thông tin sai lệch, không chính xác trên nhãn bao bì sản phẩm “Sữa lúa mạch Nestlé Milo” và quảng cáo trên các phương tiện thông tin đại chúng đã gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng thông qua việc cung cấp thông tin sai lệch, không đầy đủ, không chính xác. Vì vậy, tổng mức phạt 80 triệu đồng cùng yêu cầu cải chính, gỡ bỏ nội dung sai, thu hồi sản phẩm quảng cáo trên báo chí… là hệ quả pháp lý trực tiếp.
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là: liệu mức phạt này có đủ sức răn đe? Và ai sẽ là người bù đắp niềm tin bị đánh cắp của người tiêu dùng – những người tin rằng sản phẩm đang dùng là “tốt nhất”?
Nestlé Milo không phải là trường hợp đơn lẻ. Trước đó, dư luận từng xôn xao vì các quảng cáo “thổi phồng” của nhiều loại sữa như: cứ uống là sẽ cao, cứ uống là sẽ lớn – kể cả thấp còi do gen di truyền, suy dinh dưỡng, hay nấm lùn bẩm sinh. Có quảng cáo khẳng định con tăng ngay 3 – 5cm chiều cao sau 3 tháng sử dụng; hoặc “một tháng bơi lội, 10 loại canxi hay 100 loại thực phẩm tôm cua cá cũng không bằng uống HIUP”. Những thông điệp này dễ đánh trúng tâm lý phụ huynh mong muốn con phát triển vượt trội, nhưng lại gieo kỳ vọng không đúng vào hiệu quả thực tế.
Người tiêu dùng cần một "lá chắn" bảo vệ
Các sản phẩm thực phẩm hướng đến trẻ em thường đi kèm với hình ảnh sinh động, màu sắc bắt mắt và thông điệp tích cực. Điều này không sai nếu được truyền tải đúng mức và đúng bản chất sản phẩm. Tuy nhiên, trong môi trường truyền thông số, nhiều quảng cáo vượt khỏi phạm vi kiểm soát truyền thống, lan truyền nhanh trên nền tảng mạng xã hội, dễ tiếp cận và ảnh hưởng sâu đến thói quen tiêu dùng của cả phụ huynh và trẻ nhỏ.
Luật sư Nguyễn Văn Tuấn - Giám Đốc, Công Ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật Sư Thành Phố Hà Nội), nhận định: Sự việc thương hiệu Milo sử dụng các cụm từ như “số một”, “duy nhất” trong quảng cáo nhưng không đưa ra được căn cứ chứng minh rõ ràng đang gây ảnh hưởng trực tiếp đến niềm tin của người tiêu dùng, đặc biệt là các bậc phụ huynh – nhóm đối tượng dễ bị tác động bởi các thông điệp quảng bá liên quan đến sản phẩm cho trẻ em. Đây không chỉ là câu chuyện về tiếp thị mà còn là dấu hiệu cho thấy người tiêu dùng đang đứng trước nguy cơ bị tổn thương bởi những nội dung quảng cáo mang tính chất thổi phồng, gây hiểu lầm.
Theo quy định tại Điều 8 Luật Quảng cáo năm 2012, hành vi quảng cáo có nội dung sai sự thật, gây nhầm lẫn về tính năng, công dụng của sản phẩm hoặc sử dụng từ ngữ khẳng định như “số một”, “tốt nhất”, “duy nhất” mà không có tài liệu hợp pháp chứng minh là hành vi bị nghiêm cấm. Cùng với đó, Nghị định số 38/2021/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo cũng quy định mức xử phạt từ 60 triệu đến 100 triệu đồng đối với các trường hợp quảng cáo sai sự thật hoặc không đúng quy định. Đặc biệt, theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023, các doanh nghiệp phải có trách nhiệm công bố đầy đủ thông tin trung thực, minh bạch về sản phẩm, dịch vụ; đồng thời không được lợi dụng sự thiếu hiểu biết hoặc lòng tin của người tiêu dùng, nhất là người tiêu dùng yếu thế như trẻ em.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy, dù pháp luật đã có quy định khá rõ ràng, nhưng cơ chế phát hiện và xử lý vi phạm lại chưa thực sự hiệu quả. Quảng cáo vi phạm vẫn xuất hiện tràn lan trên các nền tảng mạng xã hội, truyền hình, ứng dụng trực tuyến... mà người tiêu dùng lại đang thiếu các công cụ hiệu quả để kiểm chứng và phản ánh kịp thời. Bên cạnh đó, việc thiếu các tổ chức bảo vệ người tiêu dùng có đủ năng lực chuyên môn, độc lập và có tiếng nói mạnh mẽ cũng khiến người tiêu dùng trở nên “đơn độc” trong việc tự bảo vệ mình trước các nội dung quảng cáo dễ gây hiểu nhầm.
Dưới góc độ pháp lý, có thể nói người tiêu dùng hiện nay vẫn đang thiếu một “lá chắn” vững chắc để bảo vệ quyền lợi của mình. Các cơ quan chức năng cần được thực thi các quy định pháp luật về bảo vệ người tiêu dùng một cách quyết liệt hơn, đi đôi với việc tăng cường vai trò giám sát của xã hội và các tổ chức độc lập trong lĩnh vực bảo vệ người tiêu dùng, đồng thời, cần đẩy mạnh việc thanh tra, xử lý nghiêm minh các hành vi quảng cáo sai lệch, đặc biệt là trong những ngành hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ em.
Hà Nội ra mắt nhiều sản phẩm du lịch mới hấp dẫn dịp Quốc khánh 2/9
Sơn La đón gần 3 triệu du khách trong 6 tháng đầu năm
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa bị khởi tố, bắt tạm giam
Hà Nội chuẩn bị công tác tổ chức bữa ăn bán trú cho học sinh năm học 2025-2026
Bộ Công Thương giao nhiệm vụ phát triển thị trường sau sáp nhập
Phường Bồ Đề chỉ đạo xử lý nghiêm vụ bạo hành trẻ mầm non