Thúc đẩy giám sát việc công khai ngân sách huyện và ngân sách ngành giáo dục

Ngày 21/11/2024, tại Hà Nội, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS), Doanh nghiệp Xã hội Trung tâm Phát triển và Hội nhập (CDISE), cùng Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam đã tổ chức tọa đàm chuyên đề “Rà soát việc công khai ngân sách huyện năm 2023 và nghiên cứu trường hợp công khai ngân sách tại các cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn hai tỉnh Lạng Sơn và Bà Rịa – Vũng Tàu”.

Hoạt động được hỗ trợ bởi Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc (DFAT), Đại sứ quán Ireland và Chương trình nghiên cứu Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI).

Nghiên cứu đánh giá việc áp dụng công khai ngân sách huyện trên cổng/trang hông tin điện tử (TTĐT) của 705 UBND cấp huyện tại Việt Nam, đồng thời cung cấp những thực tiễn tốt trong công khai ngân sách giáo dục qua nghiên cứu trường hợp tại hai tỉnh Lạng Sơn và Bà Rịa – Vũng Tàu.

Nghiên cứu cho thấy, việc công khai ngân sách cấp huyện trên các cổng thông tin điện tử (TTĐT) còn nhiều hạn chế. Điểm công khai ngân sách huyện bình quân năm 2023 chỉ đạt 21,93/100 điểm, thuộc mức “Thấp”. Chỉ 1,7% trong số 705 huyện trên cả nước đạt mức công khai “Tốt”, trong khi có đến 23,8% hoàn toàn không công khai bất kỳ tài liệu ngân sách nào.

Công khai ngân sách: vẫn chưa đáp ứng yêu cầu minh bạch

Theo nghiên cứu, nhiều tài liệu ngân sách được công khai không đáp ứng tiêu chí về tính sẵn có, kịp thời và dễ tiếp cận. Chỉ 13,6% số huyện kịp thời công khai dự thảo dự toán ngân sách năm 2024, không đủ thời gian để người dân và doanh nghiệp đóng góp ý kiến. Đáng chú ý, dưới 20% huyện công khai tài liệu ở định dạng thuận tiện như Word hoặc Excel, gây khó khăn cho người sử dụng.

Bên cạnh đó, sự tương tác giữa người dân và chính quyền qua các thư mục “Hỏi đáp” trên cổng TTĐT cũng còn hạn chế. Mặc dù 73,3% huyện có thư mục này, nhưng chỉ 34,5% có lịch sử hoạt động thực tế, phản ánh tỷ lệ thấp trong việc tiếp nhận và phản hồi ý kiến của người dân.

Bà Đỗ Thanh Huyền, chuyên gia UNDP tại Việt Nam, nhấn mạnh: “Với hơn 90% người dân sở hữu điện thoại thông minh kết nối internet, chính quyền địa phương có điều kiện thuận lợi để công khai thông tin ngân sách nhanh chóng, đúng hạn, tạo cơ hội để người dân tham gia và giám sát ngân sách hiệu quả hơn.”

Công khai ngân sách tại các cơ sở giáo dục công lập: đã tuân thủ tương đối tốt các quy định về công khai ngân sách

Tại Lạng Sơn và Bà Rịa – Vũng Tàu, các cơ sở giáo dục công lập đã tuân thủ tốt các quy định về công khai ngân sách qua các cuộc họp hoặc hệ thống điện tử nội bộ. Tuy nhiên, Sở và Phòng Giáo dục hai tỉnh chưa thực hiện đầy đủ việc công khai trực tuyến. Đặc biệt, các cổng TTĐT thiếu thư mục chuyên biệt về công khai ngân sách và tài liệu cần thiết, gây khó khăn trong tiếp cận thông tin.

Một thực hành đáng ghi nhận là các trường học đều lưu lại biên bản niêm yết công khai tài liệu tại bảng tin, đảm bảo tuân thủ quy định.

Ông Nguyễn Quang Thương, Giám đốc điều hành CDISE chia sẻ: “Tôi cho rằng, để thúc đẩy các đơn vị sử dụng ngân sách tại Việt Nam thực hiện đúng quy định pháp luật về công khai ngân sách thì cần đẩy mạnh hơn nữa việc giám sát, đánh giá, kiểm toán việc tuân thủ các quy định công khai ngân sách. Đồng thời, cần ban hành các quy định cụ thể nhằm ghi nhận, biểu dương các đơn vị thực hiện tốt và có chế tài xử lý đối với các đơn vị không thực hiện các quy định pháp luật về công khai ngân sách”.

Báo cáo đề xuất các cấp chính quyền cần xây dựng thư mục công khai ngân sách chuyên biệt trên cổng TTĐT, sắp xếp tài liệu theo năm và loại hình để dễ dàng truy cập. Việc đảm bảo công khai đúng thời điểm, đầy đủ và theo định dạng dễ sử dụng không chỉ tăng tính minh bạch, mà còn thúc đẩy trách nhiệm giải trình của chính quyền, nâng cao sự tham gia của người dân vào quá trình quản trị ngân sách.

Minh bạch ngân sách không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là nền tảng cho hiệu quả quản trị, góp phần xây dựng niềm tin của người dân đối với chính quyền.

ĐỌC TIẾP

Lắng nghe người dân, doanh nghiệp để phục vụ tốt hơn

Sự kiện - Dư luận 19:59 19/05/2025

Trao Huy hiệu 30 năm tuổi Đảng tặng Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Trần Sỹ Thanh

Thủ tướng lập tổ công tác đặc biệt, mở đợt truy quét buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại

Đề xuất tiếp tục miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030

Hà Nội sắp xếp các hội quần chúng trực thuộc Mặt trận với tinh thần "vừa chạy vừa xếp hàng"

Cắt giảm thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp cho doanh nghiệp