Sự kiện - Dư luận

Việt Nam duy trì kiểm soát lạm phát dưới 4% trong một thập kỷ liên tiếp

Thiên Anh 08:42 10/01/2025

Tại Hội thảo khoa học với chủ đề "Diễn biến thị trường, giá cả ở Việt Nam năm 2024 và dự báo 2025," diễn ra ngày 9/1, các chuyên gia đã nhấn mạnh thành công của Việt Nam trong việc kiểm soát lạm phát, duy trì dưới 4% suốt 10 năm qua. Sự kiện do Viện Kinh tế - Tài chính phối hợp với Cục Quản lý Giá (Bộ Tài chính) tổ chức.

Kinh tế vượt khó, lạm phát giảm dần

Phát biểu tại hội thảo, PGS. TS Nguyễn Đào Tùng, Giám đốc Học viện Tài chính, cho biết, vào đầu năm 2024, nhiều dự báo không mấy lạc quan được đưa ra khi GDP quý I/2024 chỉ tăng 5,66%, trong khi CPI tháng 3/2024 tăng 3,97% so với cùng kỳ năm trước.

Bên cạnh đó, nền kinh tế còn phải đối mặt với nhiều thách thức từ các các cuộc xung đột địa chính trị tại Ukraine và Trung Đông, xu hướng gia tăng giá cước vận tải và đặc biệt là sự mạnh lên của đồng USD trên thị trường thế giới gây áp lực lớn đến tỷ giá, lãi suất và lạm phát tại Việt Nam.

Đến cuối năm 2024, Việt Nam đạt mục tiêu kép với GDP tăng trưởng 7,09% và CPI trung bình chỉ tăng 3,63%. Đây cũng là năm thứ 10 liên tiếp Việt Nam thành công trong việc kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4%. Ảnh: Thiên Anh

Tuy nhiên, từ quý II/2024, kinh tế Việt Nam đã dần khởi sắc nhờ sự phục hồi của xuất khẩu và sản xuất công nghiệp. Lạm phát đạt đỉnh 4,45% vào tháng 5 trước khi giảm dần các tháng sau. Đến cuối năm 2024, Việt Nam đạt mục tiêu kép với GDP tăng trưởng 7,09%, vượt mục tiêu 6-6,5%, và CPI trung bình chỉ tăng 3,63%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu Quốc hội đề ra. Đây cũng là năm thứ 10 liên tiếp Việt Nam thành công trong việc kiểm soát lạm phát ở mức dưới 4%.

Những kết quả này là nhờ nỗ lực của cả hệ thống chính trị, cùng các chính sách tài khóa và tiền tệ đúng hướng, như giảm thuế, giãn nợ, hạ lãi suất, và hỗ trợ tín dụng. Đồng thời, bối cảnh kinh tế toàn cầu tương đối thuận lợi, với GDP thế giới tăng trưởng 3,2% và mặt bằng lãi suất giảm nhờ các ngân hàng Trung ương lớn nới lỏng chính sách.

"Những kết quả đạt được về tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát cho thấy các chính sách tài khóa, tiền tệ, tỷ giá của Chính phủ đang được điều hành đúng hướng và hiệu quả" - PGS, TS. Nguyễn Đào Tùng nhấn mạnh.

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo kinh tế toàn cầu tiếp tục tăng trưởng 3,2% trong năm 2025, tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam hướng tới mục tiêu tăng trưởng GDP 6,5-7%. Tuy nhiên, nguy cơ suy thoái toàn cầu do lãi suất cao kéo dài, cùng khả năng đồng USD tăng giá mạnh, vẫn là những rủi ro đáng lưu ý.

Ba kịch bản lạm phát năm 2025

Các chuyên gia và cơ quan quản lý nhận định rằng, năm 2025 sẽ chịu tác động đan xen từ nhiều yếu tố gây lạm phát và giảm phát. Trong số đó, áp lực lên mặt bằng giá đến từ các biến động bất ngờ, chẳng hạn như yếu tố địa chính trị hoặc thay đổi đột ngột trên thị trường dầu mỏ.

Dù giá dầu thấp có thể giúp giảm bớt áp lực lạm phát nhập khẩu, nhưng sự không ổn định của nguồn cung và chi phí có thể ảnh hưởng lớn đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Bên cạnh đó, giá một số loại vật liệu xây dựng như cát và đá, vốn hạn chế nguồn cung, dự kiến sẽ tăng nhẹ trong những tháng đầu năm do nhu cầu xây dựng cao. Tương tự, giá lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc và thiết bị gia đình thường tăng mạnh vào các dịp cuối năm hoặc kỳ lễ, Tết. Thêm vào đó, thiên tai và dịch bệnh cũng có khả năng gây ảnh hưởng đến giá cả, đặc biệt tại các khu vực chịu tác động trực tiếp. Việc điều chỉnh giá dịch vụ công theo hướng tính đúng, tính đủ chi phí cũng được dự báo sẽ làm tăng CPI.

Ngược lại, một số yếu tố tích cực sẽ giúp giảm áp lực lạm phát. Sự hạ nhiệt của lạm phát toàn cầu không chỉ cải thiện tâm lý thị trường mà còn hỗ trợ Việt Nam kiểm soát lạm phát nội địa. Với nguồn cung lương thực, thực phẩm dồi dào, Việt Nam đảm bảo nhu cầu trong nước lẫn xuất khẩu, góp phần giữ ổn định giá cả. Học phí tại các trường công lập mầm non và phổ thông vẫn duy trì ổn định, không gây áp lực thêm lên CPI.

Các chính sách giảm thuế, bao gồm thuế môi trường đối với xăng dầu và VAT, tiếp tục hỗ trợ giảm chi phí hình thành giá hàng hóa và dịch vụ. Đặc biệt, việc kiểm soát cung tiền ở mức 9,42% trong năm 2024, thấp hơn nhiều so với giai đoạn 2014–2023, cũng góp phần quan trọng vào việc kiềm chế lạm phát trong năm 2025.

Dựa trên những phân tích này, TS Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, đã đưa ra ba kịch bản về lạm phát năm 2025.

Ở kịch bản cơ sở, khi tỷ giá USD/VND ổn định và lãi suất chỉ tăng nhẹ do nhu cầu tín dụng gia tăng, CPI trung bình được dự báo tăng 0,23% mỗi tháng, đưa lạm phát trung bình năm vào khoảng 3,0%.

Trong kịch bản cao, đồng USD tăng giá mạnh khiến áp lực tỷ giá gia tăng, buộc Ngân hàng Nhà nước phải tăng lãi suất để ổn định tỷ giá và kiểm soát lạm phát. Khi đó, CPI có thể tăng 0,28% mỗi tháng và lạm phát trung bình cả năm sẽ đạt khoảng 3,3%.

Ngược lại, ở kịch bản thấp, khi kinh tế toàn cầu và Việt Nam tăng trưởng chậm, giá dầu giảm mạnh, trong khi tỷ giá USD/VND và lãi suất duy trì ổn định hoặc giảm nhẹ, CPI trung bình mỗi tháng chỉ tăng 0,18%, kéo theo lạm phát cả năm xuống còn 2,7%.

TS Nguyễn Đức Độ cũng lưu ý rằng các dự báo trên chưa tính đến trường hợp Chính phủ điều chỉnh giá dịch vụ y tế và giáo dục theo lộ trình, hoặc khả năng suy thoái kinh tế toàn cầu do lãi suất cao kéo dài tại các nước phát triển. Nếu Chính phủ thực hiện điều chỉnh giá dịch vụ vào nửa cuối năm 2025, lạm phát trung bình trong kịch bản cao có thể tăng lên mức 3,5%. Ngược lại, nếu kinh tế thế giới rơi vào suy thoái sâu, giá dầu giảm mạnh, lạm phát trong kịch bản thấp có thể hạ xuống còn 2,5% hoặc thấp hơn.